‘De snelheid waarmee COVID-19 zich verspreidde heeft mij verrast’

Prof. dr. Dirk Bockmühl is een Duitse hoogleraar hygiëne en microbiologie aan de Hogeschool Rhein-Waal in Kleef. Bockmühl ging tijdens het Hygiëneforum op 4 oktober 2021 in op de hygiënehypothese. Die houdt simpel gezegd in dat té goed schoonmaken een impact zou kunnen hebben op ons afweersysteem. Dit zou een verklaring kunnen zijn voor de toename in allergieën.

Bockmühl ontkrachtte deze theorie tijdens het forum: ‘Er zijn verschillende triggers voor verschillende allergieën. Wel is het zo dat onhygiënisch contact via druppeltjes (aerosolen) in de familiaire kring in de jonge kinderjaren, dus niet als volwassene, mogelijk infecties kan veroorzaken die zorgen voor een beter afweersysteem tegen allergieën. Maar dit zijn waarschijnlijk niet de micro-organismen op de oppervlakken in huis.’

We spreken Bockmühl na het forum vanuit zijn werkkamer in Kleef, Duitsland.

We zijn dus niet te schoon, maar we krijgen wel vaker allergieën. Hoe komt dit?

‘Er is een gecompliceerde interactie tussen micro-organismen en ons immuunsysteem, waarin we nog lerend zijn. Verschillende parameters hebben impact op het al dan niet krijgen van allergieën. We moeten ze allemaal begrijpen, inclusief het schoonmaken. Het lijkt erop dat onze moderne leefstijl in zijn geheel invloed heeft. Toch hebben we vooral baat bij die moderne leefstijl, denk aan de ontwikkeling van vaccinaties.’

Heeft de COVID-19-pandemie u nog iets nieuws geleerd?

‘De pandemie laat zien hoe situationeel gedrag werkt. We zien bijvoorbeeld soms een nadruk op hygiënemaatregelen die weinig nut hebben, zoals oppervlaktereiniging, terwijl direct contact de meest belangrijke manier van transmissie is. We moeten maatregelen prioriteren.
‘Als je in dit vak werkt, weet je dat er een constante dreiging is van pathogenen. Een pandemie werd dan ook gezien als een kwestie van tijd. Wat mij wel heeft verrast, is de snelheid waarmee het virus zich over de wereld verspreidde. Dit zegt iets over hoe wij over de wereld reizen en het effect daarvan op virusverspreiding. We waren steeds een stap te laat.

‘Dit leidt bij mij tot zorgen over infectiepreventie in relatie tot antibioticaresistentie. Daar wordt te weinig tegen gedaan. Antibiotica wordt nog steeds gebruikt in bijvoorbeeld de agricultuur. Natuurlijk moeten we economische belangen en medische belangen tegen elkaar afwegen, maar als antibiotica geen effect meer hebben, dan hebben infecties vrij spel. Een pandemie kan dan vaker voor komen.’

Wat zou u de professionele schoonmaakbranche mee willen geven?

‘We moeten de kennis en vaardigheden van professionele schoonmakers beter gebruiken. Er is vaak te weinig een interactie met klanten. Schoonmaak is voor opdrachtgevers nog iets wat “gewoon” gedaan moet worden; er mogen geen klachten over zijn. Maar het is meer dan dat. Professionele schoonmakers hebben zoveel inzicht in een gebouw en in de schoonmaak; ze kunnen advies geven over de goede dingen doen, op het goede moment, met de goede middelen, zoals desinfectie. Ik vind dit een heel belangrijk punt om te maken.’